|
|
|
|
HISTORIA I ZABYTKI
IWONICZA ZDROJU |
|
|
|
Historia Iwonicza,
miejscowości położonej w dolinie potoku Iwonka, sięga XIV
wieku a w XV wieku nastąpiła lokacja wsi na prawie
niemieckim. Znaczną część mieszkańców stanowili osadnicy
niemieccy. Pierwszymi znanymi właścicielami Iwonicza byli
przedstawiciele rodu Iwanickich. W 1464 roku zbudowano
modrzewiowy kościół parafialny.
W okresie
reformacji, ówcześni właściciele Iwonicza, związana z
protestantami rodzina Sienieńskich, wybudowali zbór
ariański, na którym umieszczono piękny zegar słoneczny.
|
|
|
|
|
|
|
|
Iwonicz Zdrój
należy do najstarszych polskich uzdrowisk. Pierwsze wzmianki
o leczniczych właściwościach tutejszych Źródeł pochodzą z
wydanych w 1578 roku "Cieplic" Wojciecha Oczki, lekarza
nadwornego Stefana Batorego. W XVII wieku "cudowne"
właściwości wód iwonickich były znane w całym kraju.
Interesowali się nimi wybitni lekarze leczący koronowane
głowy. Osiemnasty wiek nie sprzyjał rozwojowi uzdrowiska i
dlatego nastąpił upadek lecznictwa w Iwoniczu.
W XVII i XVIII
stuleciu bardzo często zmieniali się właściciele. Iwonicz w
XVII wieku dotknęły różnego rodzaju nieszczęścia; powodzie,
pożary, "morowe powietrze", łupili miejscowość Tatarzy,
Szwedzi, Siedmiogrodzianie. Mimo tych kataklizmów wieś
powoli się rozwijała. W 1799 roku Iwonicz wszedł w
posiadanie rodu Załuskich, do których należał aż do 1945
roku. Załusccy przyczynili się w znacznym stopni do rozwoju
Iwonicza, byli także założycielami uzdrowiska. W drugiej
połowie XIX wieku wzniesiono eklektyczny dwór, będący
siedzibą rodową.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ponowny
rozwój lecznictwa uzdrowiskowego nastąpił dopiero w wieku
XIX, gdy ówcześni właściciele Iwonicza, Karol Załuski, a
następnie Amelia Załuska, przystąpili do budowy pierwszych
obiektów zakładu kąpielowego. W początkowym
okresie prowadzono działalność uzdrowiskową tylko w sezonie
letnim, a pierwszym stałym lekarzem był brat znanego poety
Wincentego Pola, dr Józef Pol. Znaczny napływ gości, który
nastąpił w połowie XIX wieku, spowodował rozbudowę tak
zakładu kąpielowego, jak i innych budynków służących
wygodzie kuracjuszy.
|
|
|
|
|
|
|
|
Pod koniec
XIX wieku rozpoczęto w okolicach wsi eksploatację złóż ropy
naftowej, przyczyniło się to w znacznym stopniu do rozwoju
miejscowości. Na przełomie XIX i XX wieku, ówczesny
proboszcz ks. Podgórski, założył zakłady dla nieuleczalnie
chorych, prowadzone przez siostry i braci zakonnych.
Do wybuchu I
wojny światowej Iwonicz Zdrój przeżywał okres szybkiego
rozwoju; zwiększała się liczba gości, powstawały nowe
obiekty uzdrowiskowe, rozpoczęto butelkowanie i sprzedaż
iwonickich wód mineralnych. Okres I wojny
światowej uniemożliwił prowadzenie działalności leczniczej,
ale nie spowodował większych strat w infrastrukturze
zdrojowej. |
|
|
|
|
|
|
|
Okres
dwudziestolecia międzywojennego przyniósł dalszy rozwój
Iwonicza, związany z działalnością uzdrowiska i zwiększonym
wydobyciem ropy naftowej. Obok rodziny Załuskich zaczęli
inwestować w zakłady lecznicze także inni przedsiębiorcy.
Największą inwestycją okresu międzywojennego była budowa
szpitala uzdrowiskowego "Excelsior", który był własnością
Związku Kas Chorych. |
|
|
|
|
|
|
|
Okres II wojny
światowej to najbardziej dramatyczny okres w historii
Iwonicza Zdroju. Zakłady uzdrowiskowe zostały przeznaczone
tylko dla Niemców. W uzdrowisku i najbliższych okolicach
bardzo aktywnie działała Armia Krajowa, która w sierpniu
1944 roku opanowała miejscowość w ramach akcji "Burza".
Czasy okupacji niemieckiej spowodowały duże straty wśród
ludności, wielu iwoniczan zginęło w walce lub zostało
pomordowanych. Działania wojenne przyniosły także znaczne
straty materialne - zniszczeniu uległy liczne budynki
uzdrowiskowe. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W wyniku
zmian ustrojowych, jakie dokonały się po 1945 roku,
majątek Załuskich został przejęty przez państwo,
doprowadziło to w efekcie do częściowej dewastacji
pałacu i parku. Nastąpiła nacjonalizacja Zakładu
Kąpielowego, który stał się własnością państwa. W
1955 roku wyodrębniono Iwonicz Zdrój ze wsi Iwonicz,
a w 1973 miejscowość otrzymała prawa miejskie. Okres
powojenny to dynamiczny rozwój całego uzdrowiska,
powstały liczne sanatoria, zwiększono w znacznym
stopniu ofertę leczniczą, rozbudowano infrastrukturę
sportowo-rekreacyjną (basen, skocznie narciarski,
korty, ścieżki spacerowe itp.). |
|
|
|
|
 |
 |
|
|
|
|
Przeczytaj
więcej o Iwoniczu Zdroju:
położenie
warunki naturalne
atrakcje turystyczne
wyciąg narciarski
imprezy kulturalne
bankomaty
dojazd |
|
